Ev içi şiddet, fiziksel, psikolojik, cinsel veya ekonomik olarak gerçekleşebilen ve aile bireyleri arasında yaşanan her türlü zarar verici davranışı ifade eder. Şiddetin türü ne olursa olsun, kişinin bedensel ve ruhsal bütünlüğünü zedeleyen, özgürlüğünü kısıtlayan ve yaşam kalitesini düşüren bir suçtur. Ülkemizde ev içi şiddetle mücadele için pek çok yasal düzenleme ve destek mekanizması bulunmaktadır. Bu makalede, ev içi şiddetle karşılaşanların neler yapabileceği, başvurabilecekleri kurumlar, alabilecekleri tedbirler ve destekler detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Ev İçi Şiddet Nedir ve Kimler Şiddet Mağduru Olabilir?
Ev içi şiddet, aile bireyleri arasında yaşanan ve fiziksel, psikolojik, cinsel veya ekonomik olarak ortaya çıkabilen her türlü zarar verici davranışı kapsar. Şiddetin türüne göre mağdur, bedensel veya ruhsal olarak zarar görebilir, özgürlüğü kısıtlanabilir ve yaşam kalitesi düşebilir. Şiddet mağduru olarak sadece kadınlar değil, çocuklar, erkekler ve aile içindeki diğer bireyler de tanımlanabilir. Özellikle kadınlar ve çocuklar, ev içi şiddetten en fazla etkilenen gruplardır.
Ev içi şiddet, aynı evde yaşayan kişiler arasında olduğu gibi, ayrı yaşayan eşler, boşanmış çiftler, nişanlılar, eski partnerler, akrabalar ve hatta aile mensubu sayılan diğer kişiler arasında da gerçekleşebilir. Şiddetin türü, fiziksel (dayak, yaralama, öldürme), psikolojik (aşağılama, hakaret, tehdit, küçük düşürme), cinsel (cinsel taciz, tecavüz) veya ekonomik (maddi kaynaklara erişimin engellenmesi, zorla çalıştırma) olabilir. Şiddet mağduru olan kişiler, kendilerini güvende hissetmedikleri için genellikle sessiz kalmayı tercih edebilirler, ancak şiddetin sürmesi halinde daha büyük zararlar ortaya çıkabilir.
Şiddet mağdurlarının haklarını bilmesi ve güvenli bir şekilde destek alabilecekleri kurumlara başvurması çok önemlidir. Ülkemizde, ev içi şiddetle mücadele için özel kanunlar ve destek mekanizmaları bulunmaktadır. Şiddet mağdurları, kendilerini korumak ve şiddet döngüsünden kurtulmak için bu mekanizmalardan yararlanabilirler.
Ev İçi Şiddetle Mücadelede Başvurulabilecek Kurumlar ve Destek Hatları
Ev içi şiddetle karşılaşan kişiler, pek çok farklı kuruma başvurarak destek alabilirler. Şiddetin türü ve şiddete uğrama riskinin derecesine göre, başvurulabilecek kurumlar ve destek hatları değişiklik gösterebilir. En acil durumlarda, şiddet sırasında veya şiddet tehdidi altında olan kişiler, 155 Polis İmdat veya 156 Jandarma İmdat hatlarını arayarak yardım talep edebilirler. Polis veya jandarma, şiddet mağdurunun güvenliğini sağlamak ve gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı olarak çalışan ALO 183 Sosyal Destek Hattı, şiddet mağdurlarına psikolojik, hukuki ve ekonomik alanda danışmanlık sunmakta ve yararlanabilecekleri hizmet kuruluşları konusunda bilgi vermektedir. Bu hat, 7 gün 24 saat esasına göre çalışır ve şiddet mağdurlarına destek olur. Ayrıca, şiddet mağdurları, bulundukları il veya ilçedeki Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüklerine, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerine (ŞÖNİM), belediyelerin kadın danışma merkezlerine ve kadın örgütlerine başvurabilirler.
Şiddet mağdurları, Cumhuriyet Başsavcılığına, Aile Mahkemesine, kaymakamlığa veya valiliğe de başvurarak şiddet uygulayana karşı koruyucu ve önleyici tedbirlerin alınmasını talep edebilirler. Başvuru sırasında, şiddetin türü, şiddetin ne zaman ve nasıl gerçekleştiği, şiddet uygulayan kişinin kim olduğu gibi bilgiler paylaşılabilir. Şiddet mağduru, başvurusu sırasında güvenliğini sağlamak için kimlik ve adres bilgilerinin gizli tutulmasını da talep edebilir.
Şiddet Mağdurları İçin Alınabilecek Tedbirler ve Koruma Mekanizmaları
Ev içi şiddetle karşılaşan kişiler, 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında pek çok tedbirden yararlanabilirler. Bu kanun, şiddet mağdurlarının korunması ve şiddetin önlenmesi için geniş bir hak ve tedbir yelpazesi sunar. Şiddet mağduru, şiddet uygulayan kişinin evden uzaklaştırılmasını, barınma yeri sağlanmasını, geçici maddi yardım yapılmasını, geçici koruma altına alınmasını, psikolojik, mesleki, hukuki ve sosyal bakımdan rehberlik ve danışmanlık hizmeti verilmesini, çocuklar için kreş imkânının sağlanmasını ve geçici nafaka verilmesini talep edebilir.
Şiddet mağduru, şiddet uygulayan kişinin kendisine, çocuklarına, yakınlarına ve işyerine yaklaşmamasını, iletişim araçlarıyla rahatsız etmemesini, kişisel bilgilerinin gizlenmesini veya değiştirilmesini, silahı varsa silahının alınmasını ve gerekirse yakın koruma talep edilmesini isteyebilir. Bu tedbirler, mülki amir (vali, kaymakam) veya aile mahkemesi hâkimi tarafından verilebilir. Acil durumlarda, polis veya jandarma tarafından da tedbir alınabilir.
Şiddet mağduru, şiddet uygulayan kişiyle aynı evde yaşıyorsa, bu kişinin evden uzaklaştırılması ve evin kendisine tahsis edilmesi talep edilebilir. Şiddet uygulayan kişinin, şiddet mağdurunun işyerine, okuluna ve diğer adreslerine yaklaşması engellenebilir. Şiddet mağduru, çocuklarıyla birlikte kalabileceği bir sığınağa yerleştirilebilir ve bu süreçte psikolojik, sosyal ve hukuki destek alabilir. Sığınaklara yerleşmek için herhangi bir delil veya tanık gerekmez, sadece sığınağa yerleşmek istediğinizi söylemeniz yeterlidir.
Şiddet Mağdurlarının Hukuki Süreçte Hakları ve Destek Mekanizmaları
Ev içi şiddet mağdurları, şiddet uygulayan kişi hakkında suç duyurusunda bulunabilir ve cezai yaptırım talep edebilirler. Şiddet mağduru, en yakın karakola veya Cumhuriyet Başsavcılığına başvurarak şiddet uygulayan kişi hakkında suç duyurusunda bulunabilir. Polis veya jandarma, şiddet mağdurunun ifadesini alır, olay yerinde gerekli tutanakları düzenler ve şiddet mağdurunu hastaneye sevk ederek darp raporu alınmasını sağlar. Darp raporu, şiddetin belgelenmesi ve cezai yaptırım için önemli bir delildir.
Şiddet mağduru, suç duyurusu sırasında Aile İçi Şiddet Olayları Kayıt Formu ve Risk Değerlendirme Formu doldurulmasını talep edebilir. Risk değerlendirmesi sonucuna göre, şiddet mağdurunun ve varsa çocuklarının güvenliği için gerekli tedbirler alınır. Şiddet mağduru, şiddet uygulayan kişinin evden uzaklaştırılması, işyerine ve okuluna yaklaşmaması, iletişim araçlarıyla rahatsız etmemesi gibi tedbirlerin alınmasını talep edebilir. Bu tedbirler, mahkeme veya mülki amir tarafından verilebilir.
Şiddet mağduru, hukuki süreçte avukat desteği alabilir. Ekonomik durumu elverişli olmayan şiddet mağdurları, bulundukları ildeki baronun adli yardım kurullarından veya kadın haklarıyla ilgili çalışan sivil toplum kuruluşlarından ücretsiz avukat desteği alabilirler. Şiddet mağduru, hukuki süreçte yalnız olmadığını bilmeli ve destek mekanizmalarından yararlanmalıdır. Şiddet nedeniyle uğranılan maddi ve manevi zararlar, hukuk mahkemelerinde açılacak bir dava ile failden talep edilebilir.
Şiddet Mağdurlarına Sunulan Sosyal ve Ekonomik Destekler
Ev içi şiddet mağdurları, şiddetten uzaklaşmak ve yeni bir hayat kurmak için çeşitli sosyal ve ekonomik desteklerden yararlanabilirler. 6284 sayılı Kanun kapsamında, şiddet mağdurlarına geçici maddi yardım yapılabilir. Geçici maddi yardım, şiddet mağdurunun ve varsa çocuklarının temel ihtiyaçlarını karşılaması için verilen bir destektir. Geçici maddi yardım, kaymakamlık, valilik, ŞÖNİM veya aile mahkemesi tarafından karara bağlanır ve her yıl belirlenen aylık net asgari ücretin otuzda birine kadar günlük ödeme yapılır.
Şiddet mağduru, şiddet uygulayan kişiyle arasında boşanma süreci başlamamış olsa bile, çocuklarının geçici velayetini mahkemeden isteyebilir ve kendisi ile çocukları için nafaka talep edebilir. Şiddet uygulayan kişinin, tedbir kararı süresince evle ilgili ekonomik sorumluluklarını yerine getirmesi zorunludur. Şiddet mağduru, sağlık güvencesi yoksa veya var olan sağlık güvencesinden prim borcu gibi bir nedenle yararlanamıyorsa, koruyucu tedbir kararı verilmesi halinde genel sağlık sigortalısı sayılır.
Şiddet mağdurları, kadın konukevlerinde ve sığınaklarda barınma, psikolojik ve hukuki destek, mesleki eğitim ve istihdam desteği gibi hizmetlerden yararlanabilirler. Sığınaklar, şiddet mağduru kadınların ve çocuklarının şiddetten uzak yeni bir yaşam kurmalarına destek olur. Sığınaklarda kalan kişilerin bilgileri gizli tutulur ve güvenlikleri sağlanır. Şiddet mağduru, istediği takdirde yaşadığı şehirden başka bir şehirdeki sığınağa da yerleştirilebilir.
Şiddet Mağdurlarının Psikolojik ve Mesleki Destek İhtiyaçları
Ev içi şiddet, mağdurlar üzerinde derin psikolojik etkiler bırakabilir. Şiddet mağdurları, yaşadıkları travmayı atlatmak ve yeniden hayata tutunmak için psikolojik destek almalıdır. Şiddet mağdurları, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı merkezlerde, sığınaklarda ve kadın danışma merkezlerinde psikolojik danışmanlık hizmeti alabilirler. Psikolojik destek, şiddet mağdurunun özgüvenini artırır, yaşadığı travmayı atlatmasına yardımcı olur ve yeni bir yaşam kurmasını kolaylaştırır.
Şiddet mağdurları, mesleki eğitim ve istihdam desteği de alabilirler. Mesleki eğitim programları, şiddet mağdurlarının iş gücüne katılmasını ve ekonomik bağımsızlığını kazanmasını sağlar. Şiddet mağdurları, mesleki eğitim kurslarına katılarak yeni beceriler kazanabilir ve iş bulma sürecinde destek alabilirler. Mesleki eğitim ve istihdam desteği, şiddet mağdurlarının şiddet döngüsünden kurtulması ve yeni bir hayat kurması için önemli bir adımdır.
Şiddet mağdurları, hukuki destek de alabilirler. Şiddet mağdurları, baroların adli yardım kurullarından veya kadın haklarıyla ilgili çalışan sivil toplum kuruluşlarından ücretsiz avukat desteği alabilirler. Hukuki destek, şiddet mağdurunun haklarını koruması ve adli süreçte yalnız olmaması için kritik öneme sahiptir. Şiddet mağduru, hukuki süreçte avukat desteği alarak, şiddet uygulayan kişiye karşı gerekli yasal işlemleri başlatabilir.
Şiddet Mağdurlarının Güvenliği ve Adli Süreçte Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ev içi şiddet mağdurlarının güvenliği, her zaman öncelikli olmalıdır. Şiddet mağduru, şiddet uygulayan kişinin kendisine, çocuklarına ve yakınlarına yaklaşmaması için gerekli tedbirlerin alınmasını talep etmelidir. Şiddet mağduru, acil durumlarda polis veya jandarmayı arayarak koruma talep edebilir. Şiddet mağduru, şiddet uygulayan kişinin silahı varsa, silahının alınmasını ve gerekirse elektronik kelepçe takılmasını talep edebilir.
Şiddet mağduru, adli süreçte ifade verirken, yaşadığı şiddetin türünü, şiddetin ne zaman ve nasıl gerçekleştiğini, şiddet uygulayan kişinin kim olduğunu ve şiddetin sonuçlarını açık bir şekilde anlatmalıdır. Şiddet mağduru, ifadesi sırasında güvenliğini sağlamak için kimlik ve adres bilgilerinin gizli tutulmasını talep edebilir. Şiddet mağduru, adli süreçte yalnız olmadığını bilmeli ve destek mekanizmalarından yararlanmalıdır.
Şiddet mağduru, şiddet nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararları, hukuk mahkemelerinde açılacak bir dava ile failden talep edebilir. Şiddet mağduru, yaşadığı travmayı atlatmak ve yeniden hayata tutunmak için psikolojik, sosyal ve mesleki destek almalıdır. Şiddet mağduru, şiddet döngüsünden kurtulmak ve yeni bir hayat kurmak için mücadele etmelidir.
Sonuç
Ev içi şiddet, fiziksel, psikolojik, cinsel veya ekonomik olarak gerçekleşebilen ve aile bireyleri arasında yaşanan her türlü zarar verici davranıştır. Şiddet mağdurları, kendilerini korumak ve şiddet döngüsünden kurtulmak için pek çok farklı kuruma başvurabilir ve destek alabilirler. 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun, şiddet mağdurlarının korunması ve şiddetin önlenmesi için geniş bir hak ve tedbir yelpazesi sunar.
Şiddet mağdurları, polis, jandarma, ALO 183 Sosyal Destek Hattı, ŞÖNİM, kaymakamlık, valilik, aile mahkemesi, kadın danışma merkezleri ve kadın örgütlerine başvurarak destek alabilirler. Şiddet mağduru, şiddet uygulayan kişinin evden uzaklaştırılmasını, barınma yeri sağlanmasını, geçici maddi yardım yapılmasını, geçici koruma altına alınmasını, psikolojik, mesleki ve hukuki destek alınmasını talep edebilir.
Şiddet mağdurları, hukuki süreçte avukat desteği alabilir ve adli yardım kurumlarından yararlanabilirler. Şiddet mağduru, yaşadığı travmayı atlatmak ve yeniden hayata tutunmak için psikolojik, sosyal ve mesleki destek almalıdır. Şiddet mağduru, şiddet döngüsünden kurtulmak ve yeni bir hayat kurmak için mücadele etmelidir. Unutmayın, şiddet mağduru olmak bir suç değildir ve şiddet mağdurları yalnız değildir. Destek mekanizmalarından yararlanarak, şiddetten uzak ve güvenli bir yaşam kurabilirsiniz.
